เลือกรองเท้าปีนผาตามหลักฟิสิกส์เพราะมี Problem จึงมี Solution มันคืออะไรยังไง มาดูกันครับ
ก่อนที่เราจะเลือกรุ่นหรือไซซ์รองเท้าปีน เรามาดูกันก่อนว่ารองเท้าปีนผา ถือกำเนิดมาได้ยังไง
รากฐานของกีฬานี้เกิดมาจากความทะเยอทะยานของมนุษย์เรา ที่จะเราชนะแรงโน้มถ่วง ดิ้นรนหาหนทางที่จะปีนขึ้นไปบนหน้าผาที่เอียงมากๆ หรือบางครั้งก็ถึงกับกลับหัวกันเลยก็มี
ประวัติของรองเท้าปีนผาเริ่มขึ้นในช่วงปี 1950-1960 โดยการปีนผาที่เราเห็นๆกัน เริ่มพัฒนามาจากการใช้รองเท้าทำงานของคนตัดไม้ ร่วมกับการใช้เชือก เพื่อปีนขึ้นบนหน้าผาที่ชันมากๆจนไม่สามารถเดินขึ้นแบบปกติได้
แบรนด์ La Sportiva ได้ถือกำเนิดขึ้นในปี 1928 ช่วงแรกผลิตรองเท้าสำหรับคนงานตัดไม้ และได้มีการเพิ่มการผลิตมาออกแบบและผลิตรองเท้าปีนหน้าผา
กิจกรรมการปีนหน้าผาเริ่มเป็นที่รู้จัก มีเส้นทางปีนหลากหลายเส้นทางมากขึ้น และเส้นทางโด่งดังมากที่สุดก็หนีไม่พ้น เทือกเขา Dolomite ในอิตาลี ที่เปรียบเหมือนภูเขาหลังบ้านของ La Sportiva ก็ว่าได้
[ Problem ] อยากปีนรูทที่ยากขึ้น หินที่เหยียบมันเล็ก ใช้รองเท้าปีนแบบเดิมไม่ได้อีกต่อไป
พอกีฬาปีนผาเริ่มเป็นที่นิยม สังคมนักปีนกว้างขึ้น บวกกับเส้นทางที่หลากหลายมากขึ้น นักปีนจึงได้ฝึกและพัฒนาฝีมืออย่างก้าวกระโดด
เมื่อฝีมือพัฒนาขึ้น ก็พยายามค้นหารูทปีนที่ยากและท้าทายขึ้น แต่รองเท้ารูปทรงเดิมมีความเทอะทะมากเกินไป ไม่สามารถที่จะเหยียบบนหินก้อนเล็กๆได้
[ Solution ] เปลี่ยนรูปทรงรองเท้าให้เรียว และรัดกระชับเท้าแบบสุดๆ
ทำไมรองเท้าปีนผามันต้องรัดเท้าขนาดนี้ด้วย ถ้าอธิบายตามหลักฟิสิกส์
เมื่อพิจารณาจากสูตรความเครียด (Stress , S) คือ
S = F / A
ปล. คำว่า *Stress หรือความเครียด (S)* ในฟิสิกส์/วิศวกรรม หมายถึง “ความเครียดเชิงกล” เป็นแรง ( F ) ที่กระทำต่อหน่วยพื้นที่ ( A ) ของวัตถุ ไม่ใช่อารมณ์ความรู้สึกเครียด โอ้ย!!เครียด ไม่ใช่แบบนี้ครับ
เมื่อพื้นที่สัมผัสยิ่งเล็ก (A น้อย) และแรงกระทำคงที่ (F คงที่) ผลที่ได้คือความเครียดจะยิ่งสูง (S มาก)
การใช้ปลายเล็กๆ ของรองเท้าที่แหลมและแข็ง กดบนพื้นที่ๆเล็กมากๆ จะเกิดแรงเครียดที่สูงกับเท้าเรา จะช่วยให้เรา “โฟกัสแรง” ลงบนพื้นที่เล็กๆของหน้าผาได้ดีและ
สามารถใช้แรงที่เกิดขึ้นนั้น ในการปีน ทำให้สามารถยืนหรือดันตัวขึ้นไปบนก้อนหินที่เล็กๆได้
ส่งผลให้รองเท้าปีนผาจำเป็นจะต้องเล็ก และรัดเท้าแบบสุดๆ เพื่อตอนโจทย์ตามทฤษฎีนี้
รองเท้าปีนผารุ่นแรกของ La Sportiva ชื่อรุ่น Mariacher ถือกำเนิดในปี 1980 ออกแบบโดย Heinz Mariacher นักปีนผาชื่อดังชาวอิตาลี มีการออกแบบที่เน้นความยืดหยุ่นและความกระชับ ทรงรองเท้าเรียวแนบกับเท้าเพื่อให้เหมาะกับการปีนผายุคใหม่ที่กำลังมาถึง
การปีนผาในยุคแรกๆ เป็นการปีนในพื้นที่ธรรมชาติ ปีนบนหน้าผาจริง รองเท้าปีนรุ่นแรกๆจึงถูกออกแบบมาเพื่อให้ปีนกับหินธรรมชาติที่มีความแข็งและคมมาก
โดยปกติแล้วการเลือกไซซ์รองเท้าปีนผา นักกีฬามักจะลดไซซ์ของรองเท้าปีนลงมาจากรองเท้าทั่วไปที่ใส่ ประมาณ 1.5-2 ไซซ์ (มีใครให้มากกว่านี้ไหมครับ ผมว่ามี 555) เช่น ผมใส่รองเท้าปกติ 42eu รองเท้าปีนผมจะใส่ 40-40.5 eu
คำถามว่าแน่นแค่ไหน ปกติจะแนะนำลูกค้าว่าให้เลือกแน่นในระดับที่ทนได้ ”แป๊บนึง” แน่นพอที่จะทนได้ในระหว่างปีน ปีนเสร็จลงมาก็ถอดออก
ใครที่ใส่รองเท้าปีนผามาแล้วซักพักนึง อาจจะใช้เทคนิคในการสวมรองเท้าคู่ที่แคบเล็กมากๆ โดยสวมถุงพลาสติกบางๆที่เท้าก่อนจะยัดเท้าลงไปในรองเท้า
แน่นอนว่าการยัดเท้าเราลงไปในรองเท้าหรือการใช้งานรองเท้าปีนไปนานๆ รองเท้าเองย่อมเสื่อมและมีโอกาสยืดออกบ้าง จึงควรคำนึงถึงความกระชับเพื่อใช้ในการพิจารณาเลือกซื้อรองเท้าปีนคู่ใหม่
นอกจากไซซ์ที่ต้องพิจารณา รูปทรงรองเท้าปีนก็เป็นอีกสิ่งนึงที่ต้องเลือก ทรงรองเท้าที่แบนราบ กับทรงรองเท้าที่งุ้ม ส่งผลต่อลักษณะการปีนและเทคนิคที่ใช้ที่แตกต่างกัน
ถ้าเราเป็นนักปีนผามือใหม่จริงๆ อาจเลือกใช้ ”รองเท้ายืม” ของยิมมาลองก่อน แน่นอนว่าประหยัดและสวมใส่ง่าย แต่ข้อเสียก็คือมันจะไม่ค่อยรัดกระชับเท้ามากเท่าไหร่
ถ้าเราเริ่มมองหารองเท้าปีนคู่แรก อาจมองหารองเท้าปีนรุ่นที่ไม่งุ้มเลย หรืองุ้มเล็กน้อย เพื่อให้เราเริ่มฝึกใช้เทคนิคที่มากขึ้นได้ รุ่นที่แนะนำอย่างเช่น Mantra ที่มีความงุ้มเล็กน้อย พื้นรองเท้าบางสามารถสัมผัสได้ถึงรูปทรงของ Holder ได้เป็นอย่างดี
ถ้าเราปีนมาอย่างช่ำชองแล้ว อันนี้เลือกที่ชอบได้เลยครับ รุ่นที่แนะนำเช่น Solution , Solution Comp , Theory เป็นต้น
อีกหนึ่งปัจจัยในการเลือกคือ ลักษณะการปีนของเรา เราปีนเฉพาะ Bouldering หรือไม่ Top rope ด้วยไหม ปีนเฉพาะ Indoor อย่างเดียวหรือ Outdoor ด้วย
ทุกอย่างที่พูดมา ส่งผลต่อการเลือกรองเท้าปีน เพราะแต่ละรุ่นออกแบบมาเพื่อการใช้งานที่แตกต่างกัน
เพราะรองเท้าปีนผาต้องเป็นส่วนหนึ่งกับเท้าเรา การเลือกรุ่นและไซซ์ที่เหมาะสมจึงมีความจำเป็น
ทุกวันนี้ La Sportiva มีรุ่นรองเท้าปีนผา มากกว่า 25 รุ่น (ถือเป็นกีฬาที่มีชนิดรองเท้าให้เลือกมากที่สุดแล้ว) ให้นักกีฬาปีนผาเลือกใช้งาน ตามความเหมาะสม
เลือกดูรองเท้าปีนผาได้ที่ลิงค์นี้นะครับ
https://caveman-store.com/cave_climb
การปีนผาคือการแก้ปัญหา เมื่อเราเจอรูทก็เป็น Problem ให้เราคิดหาหนทาง วิธีการจับการวางเท้า การบาลานซ์ตัว เพื่อที่จะสามารถ Solve ปัญหานั้นได้ นำมาสู่ Solution ที่เหมาะสม
การออกแบบรองเท้าปีนผาก็มาจากหลักคิดพื้นฐานของการแก้ปัญหา ( Problem Solving ) และพยายามหา Solution ที่ดีที่สุดสำหรับนักปีนผาแต่ละคน เพื่อการปีนผาที่สมบูรณ์ที่สุด
เพราะรองเท้าปีนหน้าผาไม่ใช่เครื่องแต่งกาย แต่เป็นอุปกรณ์ปีนหน้าผาอย่างสำคัญที่ช่วยทำให้เราปีนได้ดี
พี่โน้ต Chanon Lerdburanotai
Join Our Newsletter
กรอกเมล์ไว้เพื่อ ติดตามข่าวสารและกิจกรรมดีๆกันนะครับ